همانگونه که در سالهای قبل در پست «جغرافیای ایل بهمئی» اشاره گشت ایل طیبی به عنوان همسایه شرقی ایل بهمئی، در میان ایلات کهگیلویه بیشترین روابط را با آن داشته است گویی چنانکه در پست بهمئی‌ها در فارسنامه ناصری هم آورده شد بنابه نص کتاب مذکور در زمان قاجاریه، طیبی‌ها در کنار بهمئی‌ها، یوسفی‌ها و شیرعالی‌ها ایلات چهارگانه لیراوی کوه را سامان می‌دادند.
به هر روی در راستای کسب شناخت درباره قلمرو ایلات کهگیلویه، در مجال حاضر به گستره جغرافیایی ایل طیبی در دهه چهل شمسی پرداخته می‌شود؛ دکتر جواد صفی‌نژاد در این خصوص نوشته‌اند:
طیبی منطقه‌ای است در مغرب کهگیلویه که مغرب آن سراسر منطقه بهمئی و مشرق آن در بالا منطقه دشمن‌زیاری و در پایین دهدشت بویراحمد سفلی است، جنوب طیبی به کوههای خائیز بهبهان و شمال آن دره شاه‌غالب و رود خرسان محدود می‌گردد، وسعت این محدوده حدود 1670 کیلومتر مربع است که در مجموع 11% از وسعت کهگیلویه را شامل می‌شود. با درنظر گرفتن حدود 31000 نفر جمعیت منطقه در هر کیلومتر مربع آن 19 نفر سکونت دارند، 43% از ساکنین طیبی کوچ‌رو و 57% بقیه اسکان یافته‌اند که این اسکان یافتگان بیشتر در نیمه جنوبی منطقه ساکن‌اند. منطقه طیبی بدو قسمت زیر تقسیم می‌شود:
- طیبی سرحدی به وسعت 825 کیلومتر مربع
- طیبی گرمسیری به وسعت 845 کیلومتر مربع
طیبی سرحدی: طیبی سرحدی که نیمه شمالی منطقه طیبی را تشکیل می‌دهد، زبانه کوه سفید بهمئی و مله کپر که حدود دو منطقه طیبی را معین می‌دارد، در این منطقه حدود 13000 نفر متعلق به 10 طایفه مستقل سکونت دارند، جمعیت نسبی منطقه 15 نفر در هر کیلومتر مربع است و 98% ساکنین آن در داخل قلمرو خود کوچ می‌نمایند ولی در مجموع منطقه به سه قلمرو نفوذ مشخص تقسیم شده و هر قلمرو دارای سرپرستی بوده که مراکز سکونت این سرپرستان در گذشته به خان‌نشین شهرت داشته است.
طیبی سرحدی خود به دو قسمت سردسیری و گرمسیری تقسیم می‌شود و هر یک از سرپرستان منطقه از سردسیر و گرمسیر سهم مشخصی داشتند که این واحدهای مشخص بتفکیک مناطق جغرافیایی عبارتند از:
- سردسیر شامل: مورمیشان، عاجم و سبزمیر (چربیون)
- گرمسیر شامل: رئیسی، جلو و جاورده
مورمیشان منطقه بی‌عارضه‌ای است ولی اطراف آنرا تل و تپه‌های زیادی فرا گرفته است. سبزمیر دلی برجسته‌ای است و عاجم منطقه‌ای است کوهستانی. مناطق رئیسی، جلو و جاورده در جنوب مناطق مذکور واقع شده اند و نسبت به مناطق سردسیری بسیار کم عارضه‌اند.
مشهورترین رود منطقه رود ریش و فارتق است که اوّلی به رود خرسان در شمال و دومی به رود مارون در جنوب می‌ریزد.
طیبی گرمسیری: طیبی گرمسیری ناحیه کم ارتفاعی است واقع در جنوب طیبی سرحدی که حدود 18000 نفر در آن سکونت دارند، جمعیت نسبی منطقه 22 نفر در کیلومتر مربع و 95% ساکنین اسکان یافته‌اند زیرا تنها نقطه سردسیری منطقه ناحیه کم‌وسعتی از کوه سفید بهمئی است که بداخل قلمرو طیبی‌ها کشیده شده است، کوچ‌روهای منطقه بیشتر ساداتی هستند که به سردسیر بویراحمد سفلی کوچ می‌نمایند، تابستان‌های منطقه بسیار سوزان و ساکنین بیشتر در کپرهایی بسر می‌برند که در اطراف اماکن مسکونی برپا می‌دارند.
طیبی گرمسیری به 3 واحد مشخص تقسیم می‌گردد که عبارتند از:
- کوه سفید
- این ور رود
- آن ور رود
کوه سفید منطقه کوچکی است واقع در مرز بین دو طیبی سرحدی و گرمسیری که مورد استفاده طیبی گرمسیری است، منطقه گرمسیری طیبی توسط رود مارون که بزرگترین رود منطقه است به دو قسمت این ور رود و آن ور رود تقسیم می‌شود، طوایف مختلف منطقه بیشتر در آن ور رود سکونت دارند، مشهورترین اماکن مسکونی منطقه سوق و لنده است، سوق مرکز این طرف رود و لنده مرکز آن طرف رود است که نسبت به سوق دارای سوابق کهن‌تری است.
در پایان ضمن اینکه امید قدمی ناچیز در راه معرفی تبار بزرگ لر برداشته شده باشد، یادآوری می‌گردد مدنظر خواهد بود تا در آینده در قالب پست‌های مستقل به سایر جنبه‌های شناختی ایل طیبی پرداخته شود.
سلام چرا یک بیمارستان ندارن قله ریسی ودیشموک باوسعت زیاد وتمدن کهن خیلی خیلی مهرومن صدها کیلومتر تا بیمارستان برسن ایا هیچ مسولی از این مناطق خبر ندارد با ۳۲۰۰روستا دو شهر مناطق به این پهناوری چرا یک بیمارستان نداشته باشند
سلام
همانگونه که پیشتر در بخش دیدگاههای گفتار شناخت لرهای استان کرمانشاه اشاره گردید مشکل اصلی که جامعه لر در طول صدسال اخیر با آن مواجه بوده همانا تبعیض و محرومیتی است که گریبان این تبار مخلص، آزاده، سلحشور و بی‌ادعا را گرفته است.
چرا گفته می‌شود صدسال اخیر!؟ زیرا در این مدت منابع خدادادی نفت و گاز کشف شده و کشور صاحب درآمد قابل‌توجهی گشته است.
برای حرکت در جهت رفع محرومیت سرزمین لر ابتدای به امر لازم است تا دلایل آن شناخته شود؛ در همین راستا با نگاهی به تاریخ می‌توان دو مورد از مهّم‌ترین دلایل مشکلات لرتباران از جمله محرومیت‌ها را به شرح زیر مطرح کرد:
الف) از دست دادن سازمان سیاسی:
ب) تفرقه و چنددستگی:
به هر تقدیر راهکارهای برون رفت از وضعیت کنونی در قامت نیازهای امروز جامعه لر را می‌توان به صورت زیر برشمرد:
الف) حفظ انسجام و پرهیز از تفرقه:
ب) ایجاد سازمان سیاسی مناسب:
خمُوْنی وَت بِگُم اَ ایخُویم وَ یه جا ره بُوَریم هیچ رَهی وا پیشمو نیسُوْ غَیرَزا یُو که پُشت یکیدونَه بِگِریم اَ لرسُوْن تا لیرُوی. دَهس وَ دَهس یکیدُوْن که دُوْیم اوساکُوْ یه چی ایبوی بکنیم اَندی هیچ… ایچناکُوْ وَدین چی مَگرد که تا دیر اَ یکیم همین آشه و همین کاسه… گئو بینَه مردم کورِنِن و چه دارِن و فرگشون دیندای چِنِه وُ ایما هَلام مَندیر بیمُرسُوْنی‌یِم که بَلا بچه‌یل‌مون جُوْنشونَه سی خاطر نَبیدنِش اَ دَهس ایدِن.
سوق قدمت داره عزیز گل سوق شامل ایلات مختلفی هست سادات رضا توفیق شامل احمدی اسماعیلی این ها ذکر کن.
خب بخوای بری لنده باید از سوق رد بشی
البته سوق از لحاظ سیاست دورن استانی کهگیلویه وبویر احمد ظلم فروان بهش شده که بر دید همگان هم مشخصه…..
سلام
ضمن تشکر از ابراز محبت جنابعالی، موارد زیر جهت تبیین بیشتر موضوع ارائه می‌گردد:
1- پست فوق بر اساس آثار دکتر جواد صفی‌نژاد تهیه شده و از برای حفظ امانت اثر و اینکه دارای مرجعیت می‌باشد حتی‌الامکان در مطالب آن تغییری صورت نگرفته است؛ ضمناً اگرچه در یک پاراگراف مانده به آخر از سوق و لنده نام برده شده امّا به هر صورت چنانکه بارها اشاره گردید تلاش خواهد شد تا در آینده و بمرور زمان در چارچوب پست‌های جداگانه به بررسی ایلات و طوایف لر از جمله طیبی‌ها و طبعاً سادات رضاتوفیق پرداخته شود.
2- در خصوص اینکه آن مخاطب محترم نوشته است «سوق از لحاظ سیاست دورن استانی کهگیلویه وبویر احمد ظلم فروان بهش شده که بر دید همگان هم مشخصه» بایستی اشاره کرد که در کلیت امر لازم و ضروری است تا اولویت اوّل امروز استان‌های لرنشین از جمله کهگیلویه و بویراحمد همانا تحکیم بیش از پیش همگرایی‌ها و همبستگی‌ها بر پایه بیش از ۱۱۰۰ سال زندگی جمعی لرتباران و درهم‌تنیدگی‌های بسیار و یگانگی بالا باشد؛ در این بین یقیناً نگاههای محدود به ایل و طایفه که احیاناً می‌تواند به ایجاد زاویه و تفرقه با سایر همتباران از دیگر ایلات و طوایف منجر شود، درست نمی‌باشد. این موضوع زمانی بیشتر اهمیت می‌یابد که مسئله تقسیم منابع، امکانات و فرصت‌ها پیش می‌آید؛ ناگفته پیداست در چنین مواقعی باید بگونه‌ای عمل کرد که شک و گمان وجود تبعیض و یا بی‌توجهی به گروه یا قسمتی از همتباران بوجود نیاید؛ این مورد (عدم وجود تبعیض) از آن بابت حائز اهمیت می‌باشد که وجود تبعیض می‌تواند به کاهش همبستگی منجر شود؛ بنابراین در جهت تحکیم همدلی ایلات استان لازم و ضروری است تا سطح تبعیض هرچه بیشتر کاهش یافته و در صورت امکان از میان برداشته شود. میزان همبستگی با تبعیض رابطه معکوس داشته و ناگفته پیداست اتحاد و همبستگی کمک می‌کند به این که مردم استان ثبات خود را حفظ کرده و ظرفیت‌های بیشتری برای حرکت در جهت هدف بزرگتر یعنی اتحاد مردم لر و در نتیجه کسب قدرت افزون‌تر و داشتن دست بالاتر در معادلات و تحولات کشوری مهیا سازند. امید که در استان اثری از تبعیض و تفرقه یافت نشود تا الگویی برای سایر همتباران در دیگر استان‌های لرنشین باشند.
در پایان با عنایت بدین که پدران و اجداد نگارنده فرزند و رشد یافته دیار کهن کهگیلویه (سرزمین بهمئی) بوده‌اند، تندرستی، سعادت، همبستگی و همدلی روزافزون را برای مردم آن اعم از بهمئی، طیبی، بویراحمد، دشمن‌زیاری، چرام و باشت و بابویی از درگاه حضرت حق خواهان است.