نمودار درختی ایل هداوند

نمودار درختی ساختار قوم لر؛ ایل هداوند

ساختار قوم لر؛ ایل هداوند

از کلام پژوهشگران چنین بر می آید هداوندها جزو زیرمجموعه های لر کوچک بوده اند و به دلیل پشتیبانی از حکومت زندیه که خود از تبار لر بوده به استان فارس امروزی نقل مکان نمودند. اینگونه بنظر می آید پس از انقراض سلسله زند بوسیله قاجارها، آقامحمدخان از بیم لرها برخی از آنان من جمله هداوندها را از فارس به نواحی دیگر تبعید کرد.

31 thoughts on “نمودار درختی ایل هداوند

  1. شیرکوند یکی از طایفه های بزرگ هداونده شیرکوند خودش شاخه داره پس شیرکوند کو؟؟

    • سلام
      1- نمودار فوق بر اساس کتاب ایلها و طوایف عشایری ایران نوشته دکتر ایرج افشار سیستانی تهیه شده است و از برای حفظ امانت اثر، در شاخه‌بندی آن تغییری صورت نگرفته است.
      2- برخی اقوال «شیرکوند» را نام دیگر «هداوند» ذکر می کنند. به هر سوی باب پژوهش در این زمینه باز است.

      • سلام
        برای رؤیت اطلاعات بیشتر درباره هداوندها می‌توان به پست شناخت لرهای استان تهران مراجعه نمود.

    • سلام
      اگر به تصویر دقت گردد، در توضیحات آن (بالای تصویر، سمت راست) اشاره شده است نمودار فوق از کتاب ایل‌ها و طوایف عشایری ایران اثر دکتر ایرج افشار سیستانی تهیه شده است و از برای حفظ امانت اثر و اینکه اثر ایشان دارای مرجعیت می‌باشد در شاخه‌بندی آن تغییری صورت نگرفته. امّا چنانکه بارها اشاره گردید تلاش خواهد شد تا در آینده و بمرور زمان در چارچوب پست‌های مستقل به بررسی ایلات و طوایف لر از جمله هداوندها پرداخته شود؛ بنابراین در آن مجال از هداوندها با تفصیل و جزییات بیشتری سخن به میان خواهد آمد.

        • سلام
          ضمن سپاس از ابراز محبت جنابعالی، مطالب مشروح‌تر درخصوص هداوندهای استان تهران را می‌توان در پست شناخت لرهای استان تهران مشاهده نمود.

  2. باسلام
    هداوند نام طایفه ای هست از قوم لر که خواستگاه هسته اولیه این ایل در شمال خوزستان وجنوب لرستان وبطورمشخص در منطقه ای به نام (مازو) درکنار رودخانه ای با همین نام هداو یا حدآو یا هدآو بوده اند؛منطقه گرمسیری مازو متعلق به ایل پاپی هست و بطور حتم طایفه هداوند هم جرو ایل پاپی هست

    اتفاقا دلیل نامگذاری این طایفه به نام هداوند این بوده که این طایفه در مسیراین رودخانه(هدآو) قرارگرفته بودند
    هد یا حد به معنای محدوده و آو هم در زبان لری یعنی آب
    یعنی مردمانی که در محدوده ومسیر آب قرارداشتند

    البته در زمانهای خیلی دور این طایفه دچار مهاجرت شده که عده ای در قزوین وشهرری وتهران وشمال کشور وشیراز هستند
    عده ای هم در دشت سیلاخور وبعدها هم از طریق راه آهن در مناطق ایل پاپی به سمت شهرستان دورود قرارگرفتند واکنون یکی ازطوایف مهم شهرستان دورود هداوند هست

    • سلام
      مخاطب گرامی
      جناب آقای نیما
      ضمن تشکر از توجه آن برادر محترم و نیز اطلاعات ارائه شده.

    • هداوندها لُر دورودی هستند و هنوز لُری صحبت می‌کنند دره هداوند، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان دورود در استان لرستان است. درکتاب تاریخ اجتماعی ورامین در دوره قاجاریه اثر محمدامینی، درصفحه123 آمده که هداوندها به‌علت حمایت از اسماعیل خان فیلی والی لرستان، توسط کریم‌خان زند به ورامین تبعید شدند

    • سلام و درود در سرحد اقلید و گلمکان مرودشت فارس ماهم بختیاری ،هداوندی هستیم

  3. طایفه بزرگ هداوند اون چیزی که بزرگان ما در شهرری وقزوین میگن لر هستند وبطورمشخص از لرستان اومدند
    اون دوستی که بالاتر گفت از شمال خوزستان ودر منطقه مازو جایی به نام هداو هست که زمانی سکونتگاه هداوندها بوده رو من ۱۶سال پیش از عموی پدرم که در۸۶سالگی بود شنیدم وگفت به اثر خشکسالی وتبعید و بعدها هم ازطریق راه اهن دچار مهاجرت شدند وهداوندهابه منطقه سیلاخور در شهردورود و استان تهران وقزوین و شمال کشور وشهرری اومدند که ظاهرآ اصالت هداوندها از ایل پاپی لرستان هست
    وجالب هست که بعدآ خودم هم که تحقیق کردم متوجه شدم حرف عموی پدرم درسته چون متوجه شدم محل اصلی وقدیمی ایل پاپی هم درست درجنوب لرستان ودرشمال خوزستان بوده و هنوزم مازو وهداو جزو سرزمینهای ایل پاپی محسوب میشه

    من همه اینها رو از عموی پدرم شنبدم که سالهای اخرعمرش بود و ناببناهم شده بود

    • آیت محمدی کلهر(دانش‌آموخته‌ علوم سیاسی و نویسنده کتاب: سیری در تا‌ریخ‌ سیا‌سی‌ کُرد و کُردها‌ی قم‌)برای کُردسازی به دروغ می‌گوید: هداوند یکی از طوایف لک است!!! که همراه با کریمخان زند به شیراز رفته‌اند. این مطلب کذب محض است زیرا زمانی‌که کریم‌خان زند، اسماعیل خان فیلی والی لرستان را به‌دلیل عدم حمایت برکنار میکند و خواهرزاده خودش را حاکم لرستان میکند، ایل هداوند که بین دورود تا خرم‌آباد سکونت داشتند علیه کریم‌خان زند قیام می‌کنند و کریم‌خان زند برای اینکه طوایف لُر ایجاد دردسر نکنند آنها را به‌صورت گروگان به شیراز می‌برد از جمله: هداوند، بهاروند، چگنی، عمله و فیلی را. زمان قاجار هم آقامحمدخان هداوند را به ورامین تبعید می‌کند و بعداز 200سال هنوز لُری صحبت می‌کنند. کتاب تاریخ اجتماعی ورامین در دوره قاجاریه اثر محمدامینی، درصفحه123، اطلاعات ارزنده ای در باب ایلات هداوند، چگنی و بختیاری که به ورامین تبعید شدند در اختیار خوانندگان می‌گذارد. هداوندها لُر دورود و لُر زبانند که بەدلیل مخالفت با کریم‌خان زند از لرستان به ورامین تبعید می‌شوند. برخلاف تصور عامه، کریم‌خان کوچکترین خدمتی به لرستان نکرد و ایلات لُر را همراه خود به فارس ‌بُرد مثل چگنی، فیلی، هداوند، بهاروند وعمله که اکنون جزء قشقایی شدند یا تبعید هداوندها به ورامین. زمانیکه کریم‌خان در تلاش است به شاهی برسد اسماعیل خان فیلی والی لُرستان که در زمانی نه چندان دور طایفه زند جزء رعایای او بوده، نمی‌توانست گردن به ربقه اطاعت رعیت دیروز خود بنهد لذا توسط کریم‌خان برکنار می‌شود و ایلات لُرستان از جمله هداوند به حمایت از اسماعیل خان فیلی می‌پردازند و با خواهرزاده کریم‌خان به‌عنوان حاکم جدید مخالفت می‌کنند و اینگونه زمینه تبعید هداوند به ورامین و خوار فراهم می‌شود. نکته دیگر اینکه پان‌لک‌ها تمامی طوایفی که پسوند وند دارند را لک می‌دانند درصورتیکه طوایف اولیه لک مثل صله صله و دلفان اصلاً وند ندارند و پس از استقرار در لرستان متصف به صفت وند می‌شوند. اکثر طوایف لُر و بختیاری، وند دارند و شجره‌نامه 500ساله ای که اصالت لُری آنها را اثبات می‌کند. وند یک پسوند کهن فارسی است مانند ورجاوند به معنی مقدس و کی_بهرام_ورجاوند سیستانی بود یا سکاوند نام دهی در غزنین است یا غوروند در کابل است. روستای روشناوند در طوس است یا ریوند در سبزوار است یا دماوند یا الوند یا نهاوند. حتی سالاروند و فولادوند به‌عنوان طوایف لُر حامی دیالمه در تواریخ قرن چهارم هجری ثبت شده‌اند. در عموم منابع این ایل جزو مردم لُر دسته‌بندی شده‌اند، منابع شفاهی مردمِ ایل هداوند، خود را زیر شاخه‌ای از لُرها می‌دانند. پرویز تناولی درکتاب دستبافت‌های روستایی و عشایری ورامین به نقل از تاریخ شفاهی مردم، هداوندها را جزو لُرها دسته‌بندی کرده‌ و دست‌بافت‌های آن‌ها را شبیه به دست‌بافت‌های لُری ذکر کرده‌است. درکتاب Contemporary Society: Tribal Studies از هداوند به عنوان یکی از طایفه‌های لُرکوچک ساکن ورامین نام برده‌است. خانم آن لمبتون درکتاب مالک و زارع در ایران آن‌ها را از عشایر خرم‌آباد دانسته‌است. دکترایرج افشار درکتاب مقدمه‌ای بر شناخت ایل‌ها، این ایل را اصلاً از لُران خرم‌آباد می‌داند که به تهران کوچانده شده‌اند. برنارد هورکد هداوندها را از لُران خرم‌آباد و نیمه‌کوچ‌نشین ساکن جنوب کوهستان البرز معرّفی می‌کند. ایرانیکا، هداوندها را از طوایف لُر دسته‌بندی کرده‌است. در فرهنگ دهخدا هم در تعریف آن‌ها این‌گونه نوشته شده‌ و موضوع تبار ایشان مسکوت مانده‌: هداوند از ایلات اطراف تهران، ساوه، زرند و قزوین که مرکب از ۲۵۰۰خانوار است. ییلاقشان کوه‌های شمالی البرز و قشلاق آنها چهار بلوک می‌باشد. افراد ایل چادرنشین هستند.(از جغرافیای سیاسی کیهان ص ۱۱۱).در قرن هشتم رشیدالدین فضل‌الله همدانی اشارهٔ کوتاهی به لُرها در ورامین کرده‌است، امّا نخستین دستهٔ لُرها را شاه‌عباس در سال ۱۰۰۱ هجری به ورامین تبعید کرد. اینان شاخه‌ای از هداوندها بودند و مطابق اسناد، کریمخان زند گروهی از هداوندها را از لُرستان به فارس آورد و آغامحمدخان قاجار آنان را به تهران آورد و مانند گروگان زیر نظر داشت. فرهنگ مردم این ایل شبیه به مردم لُرستان است. مذهب این ایل شیعه است. از صنایع دستی آنان می‌توان به خورجین، سیاه‌چادر، جوال و گلیم اشاره کرد. مردم این ایل به گله‌داری و دام‌پروری اشتغال دارند. ییلاق آن‌ها دامنه‌های البرز و قشلاقشان حاشیهٔ کویر مرکزی ایران است و مرکزیت آنان روستای توچال است. هداوندها به زبان لُری با گویش بالاگریوه‌ای صحبت می‌کنند. ویلیام او داگلاس درکتاب، سرزمین‌های غریب و مردم دوستانه برخوردش با قبیلهٔ هداوند را روایت می‌کند. قبیله متشّکل از ۷۵ خانواده است که در سیاه‌چادر زندگی می‌کنند. درحالی‌که خان یا سرکرده‌ای رهبری قبیله را بر عهده دارد. وی مراسم استقبال هداوندها را توصیف کرده‌ که شامل یک سینی مسی با زغال داغ است که برای مهمان مهیُا شده‌ و به سمت او بالا گرفته می‌شود. او زنان قبیله را بی‌حجاب، گرچه خجالتی و کناره‌گیر امُا دوستانه توصیف می‌کند. داگلاس هداوندها را از نظر اقتصادی به بزها، گوسفندان، محصولات لبنی و تبادل آن‌ها با روستاها و شهرهای اطراف وابسته می‌داند. کوچک‌ترین واحد اجتماعی ایل را  تخمه می‌نامند که از تجمیع چند تخمه یک تیره به وجود می‌آید و از چند خانوار یک بیله شکل می‌گیرد. اصطلاح دیگری به نام  تَلَک دارند که ارتباطی با نظام خانوادگی ندارد و یک تقسیم‌بندی سیاسی است. در برخی ردیف‌های موسیقی دستگاهی ایرانی گوشه‌ای به نام هداوندی وجود دارد که نوعی چهارپاره خوانی در درآمد اصفهان است. حسن کسائی در ردیف خود این گوشه را به آواز اصفهان افزود و آنرا به محلّ تولّد خود منسوب کرد. هداوند در اصل سه طایفه به نام‌های خانی، میرزایی و سیری داشته‌است که بعدها هر تیره انشعابات جدیدی پیدا کرده‌است.

      • سلام
        مخاطب گرامی
        جناب آقای هداوند
        ضمن تشکر از توجه آن مخاطب محترم، موارد زیر جهت تبیین بیشتر موضوع ارائه می‌گردد:
        1- جهت آگاهی مخاطبینی که شاید با مفاهیم واژه «لر» آشنایی نداشته باشند در پهنه سرزمینی لر کوچک (فیلی) و به‌ویژه قلب آن یعنی استان هویت‌ساز لرستان، واژه لر دارای ۲ مفهوم زیر است:
        در معنای عام: کلمه «لر» در این معنا معطوف به «تبار» بوده و شامل تمام ایلات و طوایف لر کوچک اعم از لک، بالاگریوه، چگنی و پشتکوه (استان ایلام فعلی) است.
        به معنی خاص: واژه «لر» در این معنی شامل ایلات و طوایف «لر زبان» همچون چگنی، سگوند و بخش‌هایی دیگر از باجولوند، بالاگریوه و قسمت‌هایی از سلسله، دلفان و طرهان چون قلایی‌ها، امرایی‌ها، سوری‌ها، ضرونی‌ها، کوشکی‌ها و گرمه‌ای‌ها می‌باشد. ناگفته پیداست کلمه‌ی «لر» در این معنا شامل ایلات و طوایف «لک‌زبان» نمی‌گردد.
        2- گذشته از اینکه ریشه و علل اختلافات و درگیری‌هایی که میان کریم خان و برخی رهبران لر کوچک (فیلی) گزارش شده چه بوده، می‌بایست گفت چنانکه بارها اشاره گردید پس از حکومت شاهان (اتابکان) لر، مردم لر هیچگاه یکپارچگی سابق را بازنیافتند و حتی سلسله زندیه خود نیز به واسطه همین دست چنددستگی‌ها، مدتی کوتاهی (حدوداً 40 سال) دوام داشت.
        3- امر سیاست بر کسب قدرت می‌چرخد و سیاستمداران و حکومتگران در این وادی ابایی از زد و خورد با نزدیکان خویش هم ندارند یک مثال آشکار آن، شاهان بزرگی چون نادرشاه هستند که فرزندان جگرگوشه‌ی خویش را کور کردند…!!!؟ حال درگیری میان دو خاندان، دو ایل و طایفه که جای خود دارد.
        4- چنانکه در پست «چرا لرها را کرد می‌نامیدند» نیز گفته شد سرزمین لرهای فیلی بسیار گسترده‌تر از استان لرستان فعلی بوده و تا سه فرسخی بغداد در کشور عراق امروزی را شامل می‌شده است.

  4. هنوز نام دره هداوند در دورود لرستان وجود دارد، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان دورود در استان لرستان است. هداوندها لر دورود هستند و لری صحبت می‌کنند حتی لرهای تبعیدی هداوند و چگنی و پیرحیاتی و درویشوند(از ایل پاپی اند) به ورامین و قزوین هنوز لری صحبت می‌کنند

  5. ایل هداوند
    یک فامیلی دیگه هم دارد
    جَرَسی
    که در سمت باغکمش وکِرشت
    زندگی میکردن که هیچ جایی ازشون اسم نبرده شده

    • سلام
      مخاطب گرامی
      جناب آقای کرمی
      با تشکر از توجه آن برادر محترم و همچنین اطلاعات ارائه شده.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *